Cebri icra, maddi hukuktan doğan taleplerin devlet yardımı ile gerçekleştirilmesidir. Cebri icra prosedürü kişinin talebine bağlıdır. Sadece başvuru halinde başlatılan ve yürütülen bir prosedürdür.
Günümüzde ne yazık ki alacaklı olan bir kimse alacağını borçludan talep etmesine rağmen çoğunlukla bu alacağına kavuşamamaktadır. İşte tam da bu noktada cebri icra ile alacaklının kamu gücü yardımı ile alacağına kavuşması amaçlanmaktadır.
Cebri icranın taleple bağlı olduğundan bahsetmiştik. İcra takibi başlatmak isteyen kişi öncelikle yetkili icra müdürlüğüne TAKİP TALEBİ ile başvurur. İcra müdürü bu talebin eksiksiz ve hukuka uygun olduğunu görür ise talebi kabul ederek bir İCRA EMRİ ya da ÖDEME EMRİ düzenler. Düzenlenen bu icra-ödeme emri borçluya tebliğ edilir.
İcra takipleri ilamlı icra, ilamsız icra, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla icra, kambiyo senetlerine mahsus icra takipleri gibi birden fazla çeşittedir. Her bir icra takibi borcun niteliğine göre belirlenmekte olup her bir takibin kendine has özellikleri ve süreleri bulunmaktadır.
“Madde 42 –.”
“Madde 167 –
HACİZ İŞLEMLERİNE BAŞLANMASI İÇİN BAŞLATILAN İCRA TAKİBİNİN KESİNLEŞMİŞ OLMASI GEREKMEKTEDİR.
Ödeme emri borçluya tebliğ edildikten sonra borçlu borcunu kabul ederek icra takip dosyasına borcunu ödeyebilir. Bu durumda borçlunun mallarının haczedilmesinden bahsedilemez. Ancak borçlu borcunu ödemediği gibi borca itiraz da etmez ise takip kesinleşeceğinden bu durumda borçlunun hacze kabil mallarının haczedilmesi mümkündür.
Borçlunun borcunu ödemediği gibi borca itiraz da etmemesi halinde icra takibi kesinleşecektir. Alacaklı kişi bu durumda borçlunun malları üzerine haciz koyacaktır. Haciz şerhi işlenen mallar icra müdürlüğü tarafından talep üzerine satılarak paraya çevrilecek ve alacaklıya alacağı ödenecektir.
Haciz isteyebilmek için icra takibinin kesinleşmesi gerekmektedir. Haciz işlemi icra müdürünün kendiliğinden yaptığı bir işlem değildir. Borçlunun mallarına haciz konulmasını isteyen alacaklı buna ilişkin talebini icra takip dosyasına yazılı olarak bildirmeli ve gerekli avansı dosyaya yatırmalıdır. Alacaklı kendisini vekil ile temsil ediyor ise haciz talebini vekil de alacaklı adına talep edebilir.
İcra müdürü, haciz talebinden itibaren ÜÇ GÜN içerisinde haczi yapmak zorundadır. Şayet haciz için yapılan talebi müdür üç günlük süre içerisinde kabul etmemiş ise talebin hangi sebeple reddedildiği açık bir şekilde belirtilmelidir.
Alacaklı kişi borçlunun çalışması halinde maaşının kanunda belirlendiği üzere belirli bir kısmında haciz koyulmasını talep edebilecektir. Alacaklı yine borçlunun taşınır ya da taşınmaz malvarlığına( araç, ev, arsa vb.) da haciz koyulmasını ve bu malvarlığının satılarak paraya çevrilmesini de talep edebilecektir.