İstifa Ederken Bilinmesi Gerekenler
İşçi ile işveren arasında yapılan iş akdinin sonlandırılması halinde sonlandırılış şekline bağlı olarak işçi ile işveren lehine ve aleyhine bazı sonuçlar doğmaktadır. İş akdi sözleşme tarafları olan işçi ve işveren tarafından haklı ya da haksız bir şekilde sonlandırılabilir. İş akdinin sonlandırılması İş Kanununda “iş akdinin feshi” şeklinde tanımlanmaktadır.
Aslında günlük hayatımızda sıklıkla “istifa” şeklinde kullandığımız tabir iş hukukunda/kanununda “iş akdinin işçi tarafından feshedilmesi” olarak karşımıza çıkar. İş akdi işçi tarafından haklı ya da haksız bir sebeple sonlandırılabilir.
İş akdinin işçi için hangi sebeplerle sonlandırıldığında bu feshin haklı olarak kabul edilebileceği İş Kanunda düzenlenmiştir. Fakat öncelikle haklı ve haksız fesih arasındaki farkları, kazanılabilecek haklar açısından açıklamakta fayda var.
İş akdi işçi tarafından haksız bir biçimde feshedilirse yani işçi kendi isteği ile çalıştığı iş yerinden ayrılırsa bu halde kıdem tazminatı na hak kazanamayacaktır. Ayrıca İş Kanununda fesih yapılmadan belirli bir süre öncesinden bu feshin hakkaniyet gereğince karşı tarafa bildirilmesi gerektiği düzenlenmiştir.
Şayet iş akdinin haksız olarak sonlandıran işçi fesih bildirim sürelerine uygun bir fesih bildiriminde bulunmaz ise kıdem tazminatına hak kazanamayacağı gibi ayrıca ihbar tazminatı ödemek zorunda da kalacaktır.
Belirli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesi olmasının bir önemi olmadan kanunda düzenlenmiş olan bazı hallerin varlığı halinde iş sözleşmesinin devamı süresince bildirim süresi beklenmeksizin işçi iş akdini feshedebilecektir.
Bu sebepler işçi hakları noktasında haklı sebep ile fesih olarak sayıldığı için işçi kıdem tazminatı gibi yasal haklarına da kavuşabilecektir. Peki işçi açısından haklı fesih nedenleri nelerdir?
Sağlık Nedenleri: İşçinin yaptığı iş, iş akdinin başlamasının ardından işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı ve yaşamı için tehlikeli hale gelebilir. Bu halde işçinin o işe sadece sözleşme olması nedeniyle devam etmek zorunda olması hakkaniyet ilkesine aykırı olacak bu çalışma işçiden beklenemeyecektir.
Ancak burada önemli olan nokta işçinin sağlığını ve yaşamını etkileyen şeye işin niteliğinin sebebiyet veriyor olması şartıdır. Ayrıca işveren ya da başka bir işçi, işi ile bağdaşmayan bir bulaşıcı hastalığa sahip ise bu durumda da işçinin iş akdini haklı sebeple feshedebileceğinin kabulü gerekmektedir.
Ahlak Ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller Ve Benzerleri: Ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun olamayan hallerin tamamı İş Kanunu madde 24’te sayılmıştır.
Zorlayıcı Sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde 1 haftadan daha uzun bir sürede işin durmasın gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkmış ise bu durumda işçi iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilecektir. İşçinin herhangi bir kusuru olmamasına rağmen iş akdinin askıya alınması zorlayıcı sebepler nedeniyle iş akdinin haklı feshinde zorunlu unsurdur.
Ancak bu fesih hakkının bir haftalık sürenin dolumu ile beraber kullanılması gerekir. İşin askıda olduğu bir haftalık süreç için işveren işçiye günlük ücretinin yarısı kadar bir ücret öder. Bir haftanın ardından fesih hakkının kullanılmaması ile beraber iş sözleşmesi askıda devam edecektir.